Filozofia w informatyce
Rodin_thinker_digital.jpg

Niniejsza strona zawiera przyczynki do badań nad filozofią informatyki (philosophy of computer science), jedną z najmłodszych gałęzi filozofii. Na stronie tej można znaleźć informacje o wykładach monograficznych poświęconych filozofii informatyki. Zamieszczone tutaj zostały również linki do różnych materiałów dla tych wszystkich, którzy chcą rozwijać swoje zainteresowania filozoficzne.

Zapraszam również do odwiedzenia strony prowadzonej przeze mnie grupy badawczej „Filozofia w informatyce”.

Wykłady monograficzne

W przeciągu ostatnich lat prowadzę serię wykładów monograficznych poświęconych filozofii informatyki:

Zarys tematyki filozofii w informatyce

  1. Czym jest komputer?
    1. Krótka historia komputerów (realizacja trzech celów: automatyzacja obliczeń, rozwiązanie problemów podstaw matematyki, automatyzacja myślenia)
    2. Jak działa współczesny komputer?
    3. Maszyna Turinga – formalny model komputera
    4. Czy Wszechświat jest komputerem? (Wokół matematyczności świata. Paradygmat komputacyjny i jego ograniczenia)
  2. Czym jest informacja?
    1. Wprowadzenie do teorii informacji. Przesyłanie informacji (prawo Shanona-Kotielnikowa)
    2. Wprowadzenie do filozoficznych zagadnień informacji (ontologia)
  3. Czym jest algorytm?
    1. Nieformalna definicja algorytmu (Rappaport 2006)
    2. Praca Turinga „On computable numbers” (1936)
    3. Dyskusja nad pojęciem algorytmu (opcjonalnie)
  4. Czym jest program komputerowy?
    1. Czym jest implementacja? (przedstawienie procesu implementacji i omówienie jego roli w CS)
    2. Czy program jest teorią naukową? (czy programy są jedynym narzędziem, dzięki któremu można opisać umysł?)
    3. Czym jest software? Czym jest „fizyczność” w CS? (software vs hardware – dyskusja nad nieostrością pojęć)
    4. Czy CS domaga się nowych pojęć ontologicznych? (A. Newell) (Czy software może być przedmiotem prawa autorskiego i praw patentowych? – źródło paradoksów)
  5. Czy można zbudować sztuczną inteligencję? (Krótkie wprowadzenie do filozofii AI)
    1. Praca Turinga „Computer Machinery and intelligence” (1950) (tłum. pol. „Maszyna licząca a inteligencja” (1997) – test Turinga
    2. Argument chińskiego pokoju
    3. Podstawowe systemy sztucznej inteligencji
  6. Czy sensowna jest etyka komputerów?
    1. Czy istnieją decyzje, których nie powinny podejmować komputery?
    2. Czy powinniśmy tworzyć AI?

Prezentacje

Wykłady monograficzne „Wybrane zagadnienia filozofii informatyki”

Wyjaśnienie: prezentacje dostępne są w otwartym formacie ODP. Stosuję je, ponieważ popieram upowszechnianie wolnego oprogramowania w nauczaniu i preferowane przezeń wartości. „Wolna myśl wspiera wolne oprogramowanie!”

Czytelnia

Przyjęto konwencję, że język tytułu wskazuje na język, w którym napisana jest praca.

Na początek polecam dla odświeżenia lub uporządkowania wiedzy zbiór kursów e-learningowych z informatyki (UW).

Filozofia informatyki

Filozofia Informatyki i Informatyzmu

  • Blog Witolda Marciszewskiego Polemiki i rozmówki] — wokół filozofii informatyzmu.
  • Serwis Calculemus! prowadzony przez W. Marciszewskiego — można tam znaleźć wiele krótkich acz inspirujących tekstów do własnych przemyśleń.

Szczególnie polecane teksty W. Marciszewskiego

Metodologiczne aspekty informatyki

Sztuczna inteligencja (Artificial Intelligence)

Kurs e-learning w Berkeley CS188.1x: Artificial Intelligence

GOFAI (Good Old-Fashioned Artificial Intelligence)

EAI (Embodied AI)

Handbook on the Philosophy of Information

Strona projektu, którego celem było opracowanie podręcznika (części wielotomowego podręcznika filozofii nauki).
[http://www.illc.uva.nl/HPI/]

Filozoficzny komputer

Książka The Philosophical Computer. Exploratory Essays in Philosophical Computer Modeling poświęcona jest zagadnieniu wykorzystania komputera jako modelu, który umożliwia przedstawienie (i rozwiązanie?) pewnych problemów filozoficznych, a zwłaszcza problemów logiki filozoficznej.
Ta strona zawiera początek książki: [http://www.stonybrook.edu/philosophy/faculty/pgrim/]
Tutaj można obejrzeć fragmenty książki.

Neopitagoreizm komputacjonistyczny

Algorithmic Theory of Everything (www)]

Historia komputerów i idei na których się opierają

Więcej informacji na stronie wykładu Filozoficzna Historia Komputerów.

Komputery, wyobraźnia i współczesna filozofia przyrody

Komputery_wyobraznia_i_filozofia.pdf

Niniejszy tekst jest próbą analizy wpływu computer science na filozofię przyrody. Rozważania prowadzę w polemice z tezami zawartymi w książce Jaya Davida Boltera Człowiek Turinga1.

Interakcje człowiek-maszyna

Rzeczywistość wirtualna (Virtual Reality)

Argument z symulacji

Czy żyjemy w jednej wielkiej symulacji komputerowej? Zagadnienie to doczekało się już szerokiej dyskusji filozoficznej. Wbrew pozorom nie jest ono całkiem nowe - podobny problem rozważał już Kartezjusz (problem zwodziciela). Jak łatwo zauważyć udzielenie uzasadnionej odpowiedzi na powyższe pytanie jest bardzo trudne, jest to w końcu pełnokwiste pytanie metafizyczne. Dotyka ono również pytania o istnienie stwórcy. Pytania te zostały zaszczepione niedawno w kulturze masowej poprzez serię filmów s-f (np. słynny Matrix).

Filozofia techniki

The Philosophy of Technology (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
Doh Ihde, Has the Philosophy of Technology Arrived?

Wybrane zagadnienia computer science

Charles M. Kozierok, TCP/IP Guide (przystępne acz rzeczowe opracowanie mechanizmów sieci Internet)
Agnieszka Serafinowicz, Cloud computing, czyli chmury obliczeniowe
Michał Tomaszkiewicz, Fundamenty chmury

Teksty do przemyśleń

„Jakakolwiek wystarczająco zaawansowana technologia przestaje być odróżnialna od magii”. (Arthur C. Clarke)

Wypowiedzi twórców CS

Mark Suttleworth, Canonical Ltd. (firma tworząca dystrybucje Ubuntu)

Steve Jobs (współzałożyciel firmy Apple Inc., twórca jej sukcesów)

Richard Stallman, założyciel GNU

Eric S. Raymond, haker, czołowa postać ruchu Open Source

Manifesty

Wirusy

Tekst ujawnia w niezamierzony sposób głębokie analogie między funkcjonowaniem organizmów żywych i systemów komputerowych.

Etyczne roboty i etyka robotów?

Zob. także:

Wolność w cyfrowym świecie

Free_As_in_Freedom_pl_W_obronie_wolnosci.png

Zachęta do refleksji: Internet

Lem_Stanislaw.jpg

Zachęta do refleksji: czy udało się zdać „test Turinga?”

News - wrzesień 2011: Stało się! Test Turinga "zaliczony" przez program komputerowy Cleverbot

Zachęta do refleksji: aksjologia i design komputerów

Zachęta do refleksji: Źródła techniki

Filozofia computer science dotyka problemów filozofii techniki. Ponieważ dziedzina ta nie jest obecnie zbyt rozpowszechniona w Polsce warto się nad nią nieco zadumać. Na początek proponuję więc krótką i prostą refleksję wstępną…

Konferencje

History and Philosophy of Computing, Ghent, 7-10 November 2011 (The Book of Abstracts of invited and contributed papers)